Hoe is het om een VR therapie te geven?
Monique Nederstigt vertelt:
Sinds maart 2017 werk ik als behandelaar bij het DiSCoVR-pilotonderzoek met nog twee psychologen van het Universitair Centrum Psychiatrie (UCP) op de polikliniek psychosen. In het kader van dit onderzoek geef ik dus de DiSCoVR-behandeling aan cliënten van het UCP.
Doelen stellen
Aan het begin van de training stellen we met de deelnemer doelen vast. Dit kan bijvoorbeeld zijn dat ze beter willen worden in het voeren van kleine gesprekjes (‘small talk’) of duidelijker willen communiceren en hun wensen beter kenbaar willen maken. De uitdaging is voor mij dan om met de deelnemer te bekijken welke (sociaal-cognitieve) vaardigheden voor dit doel nodig zijn en van welke strategieën ze het beste gebruik kunnen maken. Bijvoorbeeld kijken naar iemands lichaamstaal, bedenken hoe je je zelf zou voelen, aan iemand vragen hoe hij of zij zich zouden voelen in een bepaalde situatie of vragen of je de ander goed begrepen hebt.
Oefenen met VR
Deze vaardigheden worden stap voor stap geoefend in de opdrachten in de VR omgeving. Deelnemers krijgen een VR-bril op en zien en horen de avatars (virtuele mensen) in het programma. De deelnemer bekijkt de avatars en moet bepalen van welke emotie sprake is. Ook zien ze avatars in gesprek met elkaar, de deelnemer moet dan bepalen wat deze avatars denken en voelen en dit ook beargumenteren.
Rollenspellen
Er is veel ruimte voor eigen inbreng van de deelnemers. In de training wordt namelijk veel geoefend met rollenspellen. Aan de hand van de doelen worden situaties gekozen en ‘nagespeeld’ in de virtuele omgeving door de behandelaar en de deelnemer. De behandelaar praat via de avatar tegen de deelnemer waarbij de stem van de behandelaar wordt vervormd door een microfoon. In het begin is het even een vreemde ervaring voor de deelnemer om de avatar met bijvoorbeeld een zware mannenstem te horen praten, terwijl ze weten dat dit de behandelaar is die tegen hun spreekt. Gelukkig went dit al snel. Op deze manier kunnen situaties geoefend worden en in de nabespreking bekeken worden wat nog verbeterd kan worden.
Ervaringen
Deelnemers ervaren dat ze fouten mogen maken, hiervan leren en het weer over kunnen doen om zichzelf te verbeteren. Omdat ze met avatars oefenen en niet direct met de therapeut, worden de oefeningen als meer ‘echt’ ervaren, ondanks dat deelnemers weten dat ze in een virtuele omgeving zijn. Ik vind dit ook prettiger als behandelaar. Als ik bijvoorbeeld in een rollenspel kritiek moet geven op de deelnemer, gaat dat makkelijker in de VR. Er is toch wat meer gevoelsmatige afstand omdat de kritiek via de avatar geuit wordt. Het is ook duidelijker, het rollenspel verloopt via de avatar en de evaluatie, na het rollenspel, met de behandelaar zelf. Zo lopen de verschillende rollen van de behandelaar niet door elkaar. VR biedt dus een veilige omgeving waarbij oefensituaties goed op maat gemaakt kunnen worden.
Enthousiaste deelnemers en behandeleren!
Deelnemers zijn enthousiast om te werken met deze training. Ze vertellen me dat ze tussen de sessies door ook aan de slag zijn gegaan met hun doelen en de nieuw geleerde interventies. De VR helpt hun om deze stap gemakkelijker te nemen. Ik ben zelf ook erg enthousiast over deze behandelmethode en ik verwacht, gezien de snelle ontwikkelingen, dat de VR mogelijkheden uitgebreid en meer geavanceerd worden en wie weet, ook makkelijker toepasbaar in ieders spreekkamer.
